Dünya'dan Özlem Ermiş Beyhan verdiği röportajda turizmde bir devrime ihtiyaç olduğunu vurgulayan Narin, “Türkiye’de Turizm 2.0 dönüşümü şart” diyor. Narin destinasyon yönetiminin altını çizerek oda fiyatlarını artırmak için finansman desteğine ihtiyaç olduğunu, turisti otelden çıkarabilmek için konserlerin, şık lokantaların, üst kalitede eğlencenin sunuluyor olması gerektiğini anlatıp, “Fermuarsız pantolon nasıl üretilemezse, eğlencesiz turizm de olmaz” yorumu yapıyor.

Destinasyon yönetimi yap?lmal?

Türk turizminin önündeki hedef nedir? Siz nas?l bak?yorsunuz sektörün gelece?ine?

Türk turizmi 2014-2105 ortalamas?n? al?p 2019 y?l?nda o noktalara gelmek durumunda. Geçi? sürecini iyi yönetmemiz gerek. Bu süreci yönetmek ad?na genel bir yol haritas?na ihtiyac?m?z var. En az?ndan 10 y?ll?k bir perspektif ortaya koymal?y?z. Te?vik modellerinin yeniden de?erlendirilmesi gerekiyor. Kas?m ay?nda yap?lacak Turizm Say??tay? bu aç?dan çok önemli. Burada turizmin gelecek yol haritas? ortaya konulacak. Biz TYD olarak s?k?nt?n?n geçici olmas? için ne yapmam?z gerekti?ine odaklan?yoruz göreve geldi?imden beri. Bu da turizmde bir dönü?üm hamlesidir; Sanayi 4.0 gibi bizim sektörümüzde de ikinci versiyona geçilmeli.

Nas?l bir dönü?ümden bahsediyor sunuz?

Burada destinasyon yönetimine öncelik vererek, yeniden Türkiye haritas?n? elimize al?p nereleri destinasyonlar?m?za ilave etmeliyiz, nereleri eklemeliyiz, var olan destinasyonlarda ne tip dönü?ümler yapmal?y?z bunlarla ilgili bir rapor ç?karmaya çal???yoruz. Geçen y?l d?? faktörlerin etkisi ile bir dü?ü? ya?ad?k ama bunlar olmasayd? da bir dü?ü? ya?ayabilirdik. Çünkü yap?sal sorunlar?m?z? çözmedik. ?spanya zirvedeyken yeni bir strateji belirledi; gastronomiye, yenilenmeye a??rl?k verdi.

Yani belki turizmin yap?sal sorunlar? biraz sizin turizme darbe vuran geli?melerin etkisi alt?nda sakl? kald?...

Aynen öyle. Bu bir geçi? dönemi. Do?ru bir strateji uygularsak önümüzdeki 10 y?lda bunun meyvelerini toplar?z.

Peki bu noktada Türkiye’nin alg? sorunu nas?l a??lacak?

Ben turizm profesyoneli olarak ?öyle bak?yorum: Alg? sorunu her zaman olabilir, sizden kaynaklanmayan nedenlerle de olabilir, nitekim bizde de öyle oldu. Tamamen d??sal etkilerden bu noktaya geldik. Alg? yönetimi ve tan?t?m? kesmeden destinasyon baz?nda tan?t?m yapmak gerek. Türkiye alg?s? ile ilgili yurt d???nda birçok söylem var. Ama biz insandan insana hizmet veriyor ve Türkiye’yi de?il, bir destinasyonu sat?yoruz. Türkiye’nin bu durumu bir vatanda? olarak bizi etkiliyor ama biz turizmci olarak destinasyonlar?m?z? tan?tmaya devam etmeliyiz. Biz Türk turizmcisi Türkiye vatanda?? olarak eksik hiçbir ?ey yapmad?k. Bu noktada Türkiye’nin alg?s?n? de?i?tirmeye çal??mak de?il bölgeleri tan?t?p, bölgelerin alg?s?n? yönetmeliyiz.

Bu dönü?ümde çok tart???lan “her ?ey dahil” sisteminin yeri ne olmal? sizce?

Her ?ey dahil bir gerçek. Ve de kazançl? bir gerçek. Türk turizmini rakipleri ile at ba?? ko?turan, bu konuda iddias?n? ortaya koymu? bir Türk ürünü varken bundan vazgeçmek gibi bir lüksümüz yok. Ama kabul etmemiz gerekir ki bu 20 y?l önce uygulanmaya ba?lam?? bir model ve o dönemdeki maliyet yap?lar?yla bugünkü aras?nda fark var. Dolay?s?yla sorgulanmal?, yönetilmeli. Destinasyon yönetimleri tamamlan?rsa zaten süreç içinde bu da ?ekillenecektir.

Örne?in biz Marmaris’te 50 y?ll?k bir tesisiz. Hem yar?m pansiyon hem de her ?ey dahil çal???yoruz. Bazen mü?terimiz yar?m pansiyon gelir, sonra her ?ey dahile geçer. Bunun olabilmesi için destinasyonun tüm fonksiyonlar?n?n tamamlanm?? olmas? gerek. Yani misafir d??ar? ç?kmak istedi?inde kendi standartlar?nda ??k bir restoran, dünya markalar?ndan al??veri? yapabilece?i bir AVM’ye ula?abilmesi gerekir. Bodrum’a bakal?m; her ?ey dahil d???nda oda kahvalt?, yar?m pansiyon çal??an tesis var. Çünkü d??ar?da çok alternatif var ve bu nedenle kimse içeride kalmak istemiyor.

E?lencesiz turizm olmaz

Bodrum güzel bir yaz sezonu ya?ad?. Bunun etkisi ile mi?

Bunun ve iç turizmin etkisiyle. Erken rezervasyon, taksitli sistem ciddi bir iç talep yaratt?. Bu, sektör olarak aç??? kapatmam?zda çok etkili oldu. Bodrum, ikinci konutlar?n oldu?u ya?ayan bir ?ehirle bütünle?mi? turizm destinasyonu olarak öne ç?kt?. Her destinasyonda bunu yapmam?z gerek.

Bu y?l Türkiye’ye dü?ük gelir grubundan turistlerin geldi?i söyleniyor. Siz bunu nas?l analiz ediyor sunuz?

Tüm dünyada ki?i ba?? harcamalarda dü?ü? var. Ancak bizim rakamlar?m?z zaten dü?ük, dü?ünce daha dikkat çekici oluyor. Bu i? al??veri? turizmi, gastronomi turizmi, kültür turizmi ile evlenmek zorunda. Sadece güzel bir do?a ve güzel bir otelle i? bitmiyor. Uluslararas? jet set e?lence olan, konserleri izleyip iyi yemek yiyecekleri restoranlar?n oldu?u yerleri tercih ediyor. Konuyu sadece gece hayat? olarak de?erlendirmemek, 52 sektörü destekleyen turizmin en önemli tetikleyicisi olarak görmek önemli. Bu i?imizin parças?. Nas?l fermuars?z pantolon üretemiyorsan?z, e?lencesiz de turizm olmaz.

Peki Ortado?ulu turistin a??rl??? sektör aç?s?ndan, ?stanbul turizmi aç?s?ndan bir risk haline gelebilir mi?

Ortado?ulu turist geni? aile ile ziyaret eder ve çok harcama yapar. Otelleri de?il ev ve rezidanslar? tercih ediyorlar ama gerek al??veri?, gerek gastronomi gerekse ula??m konusunda sektörlere ciddi hareket getirdiler. Rezidanslar?n sürdürülebilir turizm aç?s?ndan güney bölgesinde de yay?lmas? gerekti?ini dü?ünüyorum. ?stanbul gibi turizmde dünya lideri olabilecek bir ?ehirde söyledi?iniz gibi bir risk olabilece?ine inanm?yorum. Londra da ayn? süreci ya??yor bugün. Turist bizim velinimetimiz. Kim gelirse kucak açmal?y?z. Turizm sayesinde kapal? bir ülkeden sevilen, kabul edilen bir ülke haline dönü?tük. Bugün ya?ananlar geçici olaylard?r.

Avrupa ile ili?kiler çok önemli

Önümüzdeki y?l için nas?l bir art?? projeksiyonunuz var?

Yüzde 15, hatta 20 art?? da hedeflenebilir turist giri?inde. Burada Avrupa ile ili?kilerimizin ne noktaya gelece?i son derece önemli. Bu y?l Rus turizmin tekrar devreye girmesi ve iç talep ile korkulan olmad?. Bakanl???m?z da biz de yeni destinasyonlar pe?indeyiz. Çin, Hindistan, Malezya, Endonezya, ?ran... Bu bölgeler art??a geçecek.

Sektörün finansman sorunu akut düzeyde

Turizmciler ne talep ediyor?

• Turizm sektörü için art?k 10 y?ll?k finansman modelleri gerçekçi de?il. Yat?r?mlar?n geri dönü?ü 12 ila 15 y?l oldu. 20 y?la uzayan dönü?ler var. Turizm finansman modellerinin yeniden oturtulmas? laz?m.

• Uluslararas? uzun vadeli fonlar?n Türkiye’deki turizm yat?r?mlar?na ilgi gösterebilmesi için tahsis sürelerinin uzat?lmas? elzem. 1 art? 49 y?l daha eklenebilirse bu çok etkili olur. Bir ihtisas bankas? alt?nda sektörün finansman ihtiyaçlar?n?n düzenlenmesi de yeni yat?r?mlar? art?r?r.

• Sektör olarak yat?r?m aç?l?m? yap?l?rken yakalanm?? oldu?umuz bir talep daralmas?ndan bahsediyoruz. Dolay?s?yla i?letmelerin finansman? sorunu son derecede akut düzeyde. Bu yönde talebimiz KGF uygulamas?n?n, yine s?k?nt? ile mücadele süresince, sektör i?letmelerinin sürdürülebilirli?ini sa?lamak amac?yla gözden geçirilmesi, belli bir KGF kayna??n?n özel ?artlarla sektör i?letmelerine kulland?r?lmas?… Bu yönde ilgili kamu kurumlar?yla müzakerelerimiz sürüyor.

• Bu düzenlemeler yan?nda, sektörümüzün y?llard?r talep etti?i bir alan var ki, bunun üzerinde özellikle durmak istiyorum: Turizm sektörünün ihracatç? say?labilmesi. Bu konu bizim aç?m?zdan çok aç?k, döviz geliri kazand?rman?n çe?itli yollar? var, turizm de ayn? ihracat gibi ve hatta çok daha yüksek bir katma de?er oran?, çok daha yüksek istihdam yaratabilme kapasitesiyle ülkemize döviz kazand?r?yor…

O yüzden, art?k belli bir olgunlu?a eri?mi? olan bu tart??man?n, içinde bulundu?umuz s?k?nt?l? durumu da de?erlendirerek art?k çözüme kavu?turma çok anlaml? bir ad?m olacakt?r. Nedir beklentimiz?: Döviz kazand?r?c? turizm faaliyetlerinin üzerindeki dolayl? vergilerde yeni bir düzenleme yapmak, bu dolayl? vergileri, ihracat faaliyetinde oldu?u gibi dü?ürmek…

Almanya's?z Türk turizmi dü?ünemeyiz

“Bugün Türkiye turizmi toparland? diyorsak, gelen 3.5 milyon Rus’tan dolay? toparland?. Ancak 5.5 milyona ula?an ama ?imdi 2 milyonlara gerileyen Alman turisti mutlaka geri kazanmal?y?z. O zaman her ?ey yerine oturacak. Rus ve Alman turist Türk turizmi için büyük nimettir. Almanya’s?z, Rusya’s?z Türk turizmi dü?ünemeyiz.”

Aman dikkat!.. Oda fiyatlar?nda dü?ü? yap?sal bir soruna dönü?mesin

Oya Narin, al?nan önlemler ve özellikle baz? kom?u ülkeler ba?lam?nda at?lan ad?mlar ile turist say?s?nda nispi bir art?? sa?land???n? hat?rlat?yor. Narin kritik konunun turizm gelirleri oldu?una i?aret ediyor. Bu noktada da i? gelip oda fiyatlar?na ba?lan?yor. ?stanbul’da 120 dolarlara ula?an oda fiyatlar? 30 dolarlara kadar dü?mü?tü, ?imdi 60 dolarlar seviyesinde. Narin ?u önemli uyar?y? yap?yor:

“?u anda oda fiyatlar? s?k?nt? öncesi duruma göre yüzde 50-70 oran?nda a?a?? geldi. Bu hem gelen turistin gelir düzeyi ile ilgili hem de kurulu?lar?m?z?n içinde bulundu?u finansal zorluklar ile ba?lant?l?. Bu fiyatlar ile, nispeten artan turist say?s?na ra?men arzu edilen turizm gelirine ula?amay?z. Üstelik, bu zorunlu fiyat politikas?na zorlanmaya devam edersek, sektör i?letmelerimizin bulundu?u kalite s?n?f?n? kal?c? olarak kaybetmek riski var.

Yani, bir yandan ülkemiz alg?s?n? daha iyi yöneterek, özellikle Avrupa bazl? turistin ülkemize daha fazla ilgi göstermesini sa?lamal?y?z ve ayn? anda niteliksiz fiyat rekabetine zorlanmay? engelleyecek destek politikalar?n? devam ettirmeliyiz. Aksi takdirde talep yeniden yerine geldi?inde, kalite s?n?f?n? kaybetmi? bir sektör ile ba? ba?a kal?r?z ve dönemsel bir sorun yap?sal bir soruna dönü?üverir. Oda fiyatlar?n?n artmas? için yeni yat?r?m, bunun için de finansman gerek.“

Turizm gelirinin artmas? süratli ve kal?c? refah yarat?r

“Turizm sektörü Türkiye için çok önemli ve çok stratejik bir konumda bulunuyor. En kötü günde 20 milyar dolar geliri olan bir sektörden bahsediyoruz. Turizm geliri, cari i?lemler aç???na e?it… Milli gelirin yüzde 5’i civar?nda aç?k veren Türkiye ekonomisi, turizm geliri olmadan ola?anüstü zorlan?r. Turizm gelirinin dü?ü?ü telafisi zor ekonomik sonuçlar do?urur, artmas? ise süratli ve kal?c? refah yarat?r. Turizm 50 civar?nda sektörü çe?itli oranlarda besler, tüm sektörlerde nitelikli istihdam yarat?r ve iyi yönetilirse bölgesel kalk?nmaya, bölgeler aras? gelir da??l?m? sorununun çözümüne katk? sa?lar.”